Inwentaryzacja zasobów sołectwa

Środowisko przyrodnicze

Walory krajobrazowe Znaczenie: Duże

• Miejscowość położona nad morzem,
• Ukształtowanie terenu wydmowo–nizinne, występuje szeroka piaszczysta plaża,
• Wydmowy bór sosnowy,
• Stara zabudowa tzw. szachulcowa z XIX wieku.

Walory przyrodnicze Znaczenie: Duże

• Koszaliński Pas Nadmorski – bór sosnowy z występującymi innymi gatunkami drzew – prawna ochrona krajobrazu, roślin i zwierząt
• Wydmowa roślinność ochronna,
• Mikroklimat – codzienna bryza powodująca falowanie morza, powietrze nasycone solą i jodem, ma wpływ na poprawę zdrowia i leczenie krążenia, tarczycy, oskrzeli, płuc,
• Unikalny fragment klifu – około 40 m długości, porośnięty starodrzewem o unikalnej szacie roślinnej,
• Użytek ekologiczny „Chłopy” – ochrona kompleksu lasów, zarośli, szuwarów i mokrych łąk, zachowanie szaty roślinnej lasów bagiennych oraz mozaiki siedlisk łąkowych i szuwarowych,
• Pomniki przyrody – 2 jesiony wyniosłe o obwodach 360 i 320 cm, oraz kasztanowce, lipy i topole spełniające wymogi uznania ich za pomniki przyrody,
• Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Nadmorski Pas Sarbinowo-Mielno” – chroniony teren wybrzeża morskiego z kompleksem leśnym oraz cennych walorów kulturowych w miejscowości Chłopy, obszar o dużych walorach krajobrazowych i rekreacyjnych, dużym bogactwie siedliskowym i florystycznym z chronionymi gatunkami nadmorskimi, obiekt przydatny do edukacji przyrodniczej,
• Aleja leszczyny tureckiej, porastającej odcinek drogi z Mielenka do Chłopów. W Polsce bardzo rzadkiej. Okazy drzew mają ponad 100 lat i dochodzą do 12 m wysokości,
• Ptactwo morskie – mewy śmieszki, pospolite, srebrzyste, rybitwy, biegusy, sieweczki, kormorany,
• Ptactwo jeziorne – dzikie kaczki, łabędzie,czapla szara, perkozy, czajki, ostoja łabędzia niemego,
• Ptactwo zimowe – gęgoły, ogorzałki, tracze, nurzyki i nory,
• Inne ptactwo – wróble szpaki, bociany, skowronki itp.
• W lasach można spotkać sarny, dziki, wiewiórki, lisy i zające,
• W strefie przybrzeżnej Morza Bałtyckiego występuje łosoś, dorsz, flądra, śledź, szary leszcz morski.
• Teren lęgu płazów.

Wody powierzchniowe Znaczenie: Duże

• Bardzo bliskie położenie miejscowości przy morzu,
• Sieć rowów melioracyjnych.

Gleby, kopaliny Znaczenie: Duże

W okolicy Chłopów występują gleby organiczne w niewielkich obniżeniach, zagłębieniach morenowych. Są to gleby torfowe lub torfowo-mułowe, rzadziej glejowe i murszowo-mineralne, porośnięte trwałymi użytkami zielonymi. Występują tu także pokłady żwirowe i solankowe.

Klimat Znaczenie: Duże

Na obszarze gminy Mielno ścierają się dwa klimaty: morski i kontynentalny. Klimat wybrzeża i terenów przyległych charakteryzuje duża zmienność stanów pogodowych, częste silne wiatry z kierunku zachodniego i północno-zachodniego, a wiosną północnego i północno-wschodniego oraz stosunkowo duże opady (650-700 mm rocznie). Wpływ morza widoczny jest w dość łagodnych zimach i umiarkowanie chłodnych latach. Najzimniejszym miesiącem jest luty, najcieplejszym czerwiec. Największe opady przypadają na czerwiec, lipiec i sierpień, zaś najmniejsze występują w lutym i w marcu. Na terenie gminy przeważają wiatry z kierunków: północno-zachodniego, zachodniego i północnego.

Specyficznymi cechami charakteryzuje się klimat wąskiej strefy brzegu morskiego, tzw. bryza morska o leczniczych właściwościach. W czasie wiatrów od morza i w czasie słonecznej pogody oraz w czasie sztormów występuje zjawisko przenikania w głąb lądu aerozolu morskiego.
 

Środowisko kulturowe

Walory architektury wiejskiej, zabytki i osobliwości kulturowe Znaczenie: Duże

• Chłopy – jedyna osada rybacka w Polsce o zachowanym zabytkowym układzie urbanistycznym,
• zabytkowe gospodarstwa zagrodowe charakterystyczne dla gospodarstw rolnych i rybackich – z XIX wieku – 5 gospodarstw,
• zabudowa szachulcowa – XIX wiek,
• budynki mieszkalne posiadają wysokie dachy dwuspadowe, ściany z tzw. muru pruskiego,
• budownictwo współczesne.

Walory zagospodarowania przestrzennego Znaczenie: Duże

• zwarta zabudowa zagrodowa starej części wsi,
• brak aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego,
• bałagan architektoniczny, samowole budowlane, budownictwo rekreacyjne na terenach rolnych.

Aktywność artystyczna Znaczenie: Małe

• chór parafialny

Dziedzictwo religijne i historyczne

Miejsca, osoby i przedmioty kultu oraz święta i odpusty Znaczenie: Duże

• w Sarbinowie Kościół Rzymskokatolicki p.w. Wniebowzięcia NMP: Święta i odpusty – wszystkie święta kościelne wg kalendarza kościelnego, odpust 15 sierpnia w Święto Matki Boskiej Zielnej,
• w Chłopach : przystań rybacka – 24 czerwca msza w intencji rybaków, z poświęceniem lodzi rybackich.

Tradycje, obrzędy, gwara Znaczenie: Średnie

• od 1951 roku wspólne gospodarowanie w ramach Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej, następnie pomoc sąsiedzka, wspólne łowienie ryb,
• tradycje bożonarodzeniowe i wielkanocne,
• Dni Morza – obchodzone 24 czerwca,
• pozostały fragment klifu zwany „Szklaną Górą” – prawdopodobnie był miejscem kultu pogan, we wczesnych latach powojennych miejscem spotkań młodzieży.

Fakty historyczne i legendy oraz specyficzne nazwy Znaczenie: Duże

• XIII wiek – pierwsze wzmianki o miejscowości – stara słowiańska osada nazywana Borowo, prawdopodobnie od otaczających ją borów,
• 1574 rok – nazwa Paurhufen,
• 1618 rok – nazwa Burow,
• obecna nazwa jest wynikiem spolszczenia niemieckiej nazwy Bauerhufen w wolnym tłumaczeniu „chłopskie włóki”,
• 1945 rok – lipiec – przyjazd pierwszych osadników z różnych regionów Polski oraz terenów obecnej Ukrainy,
• 1945 rok – ustawienie krzyża przydrożnego przez pierwszych osadników ,
• 1951 rok – powstanie Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej,
• 1956 rok – likwidacja Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej,
• 1966 rok – odwiert solanki,
• 1975 rok – położenie asfaltu na drodze w centrum wsi,
• 1992 rok – włączenie do wodociągu gminnego,
• 2005 rok – czerwiec – włączenie do kolektora ściekowego,
• 2005 rok – realizacja jednej z nowej filmu „Oda do radości”.

Legenda: Śledź i flądra

Pewnego razu wśród ryb bałtyckich rozeszła się wieść, że zwierzęta obrały sobie króla. Zaciekawione ryby wypytywały tych, co przyniosły nowinę:

– Kogo wybrały? Kogo?
– Niedźwiedzia – brzmiała odpowiedź.
– A czemuż to zwierzęta głosowały za takim kudłatym stworem?
– Bo jest najsilniejszy i tak głośno ryczy, że każdy może usłyszeć jego rozkazy.

Niedługo potem nowa wiadomość obiegła rybią społeczność:

– Ptaki też już mają swojego władcę.
– Kto nim został?
– Orzeł.

Ryby spojrzały po sobie i zaczęły się zastanawiać… Jedna powiedziała do drugiej:

– Stworzenia czworonożne na lądzie mają swojego króla. I szczepy pierzaste szybujące w powietrzu chlubią się władcą. Czy my, istoty wodne, jesteśmy gorsze od tamtych? Nam też potrzeba przewodnika.

Wtedy wysunął się okazały łosoś i licząc, że jego obiorą królem, powiedział do gromad rybich:

– Tak, wybierajmy sobie władcę.

Wszystkie ryby przyklasnęły ogonami i zawołały:

– Wybierajmy, wybierajmy!
– Ale kogo? – zapytał ktoś. – Kogo?

I wtedy okazało się że nie ma jedności wśród ryb.

– Łososia, bo mocny jest i zwinny – powiedział jakiś jego przyjaciel.
– Nie – odpowiedziano. Łosoś jest niewierny Bałtykowi, opuszcza go na wiosnę i kręci się po różnych rzekach. Na wiosnę byłoby u nas bezkrólewie.
– No to weźmy dorsza – padł inny wniosek – Jest on silnie zbudowany i będzie miał posłuch.
– Nie chcemy dorsza – zewsząd podniosły się krzyki – To rabuś, który napada nasze dzieci i bezlitośnie je pożera.
– Więc kogo mamy wybrać? – zastanawiał się zawsze poważny jesiotr. – Kto będzie naszym królem?

Zwołano specjalne zebranie dla rozstrzygnięcia tej sprawy. ( … ) W końcu powzięto następującą uchwałę:

– Niech zawody pływackie rozstrzygną, kto będzie królem ryb. Ten, kto wykaże się największą szybkością i wytrzymałością w pływaniu, będzie nam przewodził , będzie naszym królem – dobre pływanie jest najważniejszą zaletą ryb.

Zarządzono wyścigi. Każdy gatunek wybrał przedstawiciela, który dawał największą nadzieję, że właśnie jemu przypadnie zwycięstwo.

Zawodnicy ustawili się w długi szereg. Stanął okazały, z góry na innych patrzący łosoś, potężny jesiotr, żarłoczny dorsz, dalej niepozorny śledź, brzana, węgorz i inne. Na dany znak ryby machnęły ogonami, rozwinęły płetwy i jak strzały wypuszczone z łuku pomknęły naprzód prując przeźroczystą morską wodę.

Przez pewien czas trzymały się razem, choć słabszym rybom przychodziło to z trudem. Później jednak niektóre z nich zaczęły zostawać w tyle i rząd zawodników wyciągał się coraz bardziej. Coraz to któryś z nich odpadał. Pod koniec w wyścigu brało udział już tylko kilka ryb, na pierwszym miejscu łosoś i dorsz oraz – co dla silnych gatunków było dziwne i niezrozumiałe – szczupły i niepozorny śledź. Wreszcie nawet łosoś i dorsz zmniejszyły szybkość, a śledź, zaprawiony w swych wędrówkach po morzach Bałtyckim i Północnym, niezmordowanie płynął dalej.

Ryby znajdujące się na mecie w napięciu oczekiwały wyniku zawodów. Ku swemu zdumieniu zobaczyły , że na czele płynie śledź, a dopiero za nim inne ryby. Istotnie, śledź wpadł na metę pierwszy. Zespół sędziowski orzekł jednogłośnie:

– Wyścigi pływackie wygrał śledź, a zatem naszym królem będzie on!

Tłumy ryb zebranych na tę uroczystość machnęły ogonami tak potężnie, że zafalowały wody Bałtyku. W ten sposób wyraziły swoją radość , że nareszcie i one mają władcę. Długo trwały owacje na cześć nowego króla , aż dziwili się ludzie, że morze tak wzburzone , choć wiatru nie ma.

Z wyniku wyścigów niezadowolona była tylko flądra. Właśnie kiedy miały zacząć się wyścigi , popłynęła ona do swej chaty ,aby przywdziać paradny siwoszary fartuszek, z którego zawsze była bardzo dumna , ponieważ wyróżniał ją spośród innych ryb. Z powodu tej zwłoki spóźniła się na zawody i nie brała w nich udziału. Kiedy bowiem nareszcie wystroiła się i przybyła na miejsce zbiórki , zawodnicy byli już na mecie. Flądra przypłynęła zdyszana i zaraz zapytała:

– Kto zwyciężył? Kto ma być naszym królem?

Dowiedziawszy się, że został nim śledź, flądra wpadła w gniew. Wykrzywiła gębę i powiedziała cedząc słowa przez ściśnięty pysk:

– Co? Śledź? Ten chudy i nagi śledź? Toście sobie obrali ładnego króla! Spójrzcie na mnie, jaka jestem szeroka w biodrach, jak strojny mam fartuszek. Nie uznaję tego wyboru, ponieważ nie brałam udziału w wyścigach. Protestuję! Trzeba wszystko zacząć od nowa.

Ryby jednak nie uznały sprzeciwu nadąsanej flądry i stanowczo oświadczyły:

– Śledź uczciwie wygrał zawody pływackie, jest więc i pozostanie królem bałtyckich ryb.

Nic nie pomogły dąsy flądry. Przeciwnie , inne ryby dokuczały jej docinkami:

– Zachciało się pani flądrze królowania. Zatrzymaj ty sobie swój fartuch. Nie chcemy króla w fartuchu.

Flądra gniewnie fajtnęła krótkim ogonkiem i opuściła grono wyśmiewających się ryb. Od tego czasu śledź jest królem ryb na Bałtyku, a flądra już na zawsze zatrzymała swój fartuch i wykrzywioną od zazdrości gębę.
 

Obiekty i tereny

Działki pod zabudowę mieszkalną Znaczenie: Duże

• brak planu zagospodarowania przestrzennego

Działki rekreacyjne Znaczenie: Duże

• brak planu zagospodarowania przestrzennego

Działki pod zakłady usługowe i przemysł (pustostany) Znaczenie: Duże

• brak planu zagospodarowania przestrzennego

Tradycyjne obiekty gospodarskie wsi oraz miejsca publiczne Znaczenie: Duże

• Chałupy wiejskie, szachulcowe,
• Świetlica wiejska,
• Punkty usługowe: restauracja, bary, punkty gastronomiczne, sklepy, fryzjer, ośrodki wczasowe, pensjonaty, kwatery prywatne, kempingi, pola namiotowe.

Gospodarka i rolnictwo

Specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe) Znaczenie: Duże

• 1 gospodarstwo rolne – uprawa pszenżyta,
• Ryby morskie – świeże,
• Ryby wędzone,
• Paluchy Chłopskie – piekarnia w Chłopach.

Obecnie funkcjonujące firmy produkcyjne i zakłady usługowe Znaczenie: Duże

• Rybołówstwo przybrzeżne,
• Ośrodki wczasowe i pensjonaty,
• Agroturystyka i kwatery prywatne ,
• Restauracja, bary, punkty gastronomiczne,
• Handel i usługi,
• Piekarnia,
• Zakład fryzjerski,
• Wypożyczalnia rowerów,
• Parking strzeżony.

W większości przypadków działalność prowadzona jest sezonowo.

Możliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne Znaczenie:Brak

Infrastruktura komunalna Znaczenie: Duże

• Wodociąg – 100 %
• Elektryczność – 100 %
• Kanalizacja – 100 %
• Telefony – 100 %
• Oświetlenie uliczne – 100 %
• Gazociąg – 0 %
• Kanalizacja burzowa – 0 %

Korzystne atrakcyjne sąsiedztwo pobliskich wsi i miast Znaczenie: Duże

• Dobre położenie geograficzne w sąsiedztwie aktywnych społecznie i gospodarczo miast Koszalin, Kołobrzeg, oraz sąsiednich gmin Sianów , Będzino, Darłowo,
• Odległość do Mielna – stolicy Gminy – 4 km,
• Odległość do miasta powiatowego Koszalin 16 km,
• Odległość do uzdrowiska działającego cały rok – Kołobrzeg 31 km,
• Odległość do Sarbinowa – 1 km.

Atrakcje turystyczne i ciekawostki z terenu Gminy Znaczenie: Duże

Atrakcje przyrodnicze

• Czysta plaża, kąpiele morskie, mikroklimat, walory lecznicze, czyste środowisko,
• Pomniki przyrody,
• Mini zoo w Sarbinowie,
• Koszaliński Pas Nadmorski,
• Miejscowość położona na 16-tym południku,
• Aleja leszczyny tureckiej,
• Ośrodek jeździecki w Sarbinowie.

Zabytkowe obiekty architektoniczne

• Rzeźba jelenia znajdująca się na zieleńcu przed Urzędem Gminy w Mielnie ufundowana w okresie międzywojennym przez jednego z ziemian na pamiątkę udanego polowania,
• Grodziska Słowiańskie w Mielnie według badań archeologicznych pochodzą z IX lub X wieku, zamieszkane były przez morską ludność słowiańską,
• Neogotycki Kościół z 1856 roku w Sarbinowie, z wysoką wieżą zbudowaną na planie ośmiokąta,
• Kościół gotycki w Mielnie pochodzi z XV wieku, natomiast jego wieża z XVI wieku. Kościół był kilkakrotnie przebudowywany,
• Kościół pw. Matki Bożej Gwiazdy Morza znajduje się przy ul. Morskiej w Unieściu, niedaleko od skrzyżowania z ul. 6-go Marca. Wybudowany na planie zbliżonym do pięcioboku, wykonany z bloczków betonowych, otynkowanych,
• Kamienno-betonowy mur oporowy z 1910 roku, przeszło kilometrowej długości i około 1,5 m wysokości, ciągnący się wzdłuż plaży w Sarbinowie,
• Przystań rybacka w Unieściu, w której stacjonuje koło 15 łodzi rybackich,
• Pomnik Syreny znajdujący się na terenie sanatorium Syrena w Mielnie,
• Dwa betonowe bunkry spełniające prawdopodobnie funkcje prochowni lub punktu obserwacyjnego jednostki wojskowej w Unieście,
• Morska budowla hydrotechniczna – na granicy Mielna i Unieścia, w odległości 150 m od brzegu,
• Zabytkowa willa z XIX wieku – budynek wykonany w drewnie, posiada okrągłą wieżyczkę o czterech kondygnacjach, liczne galeryjki, ozdobny dach,
• Pomnik Lotników znajduje się na nadmorskiej promenadzie w Mielnie,
• Latarnia Morska w Gąskach z 1876 r. o wysokości 52 m.

Czynny wypoczynek

• Mieleńskie Lato Artystyczne,
• Trasa rowerowa Berlin – Gdańsk – projekt realizowany w ramach Naszyjnika Północy w, którym Chłopy odgrywają znaczącą rolę w bazie noclegowej,
• Wędkowanie z kutrów i z plaży,
• Sporty wodne na morzu i jeziorze : jachting, windsurfing, narty wodne, bojery,
• Loty widokowe : lotniarstwo, przeloty samolotem,
• Zlot Morsów,
• Jazdy konne.

Miejsca pamięci

• 3 cmentarze (2 w Mielnie i 1 w Sarbinowie)
• 2 lapidaria (w Mielnie i Sarbinowie)
• pomnik lotników (katastrofa samolotu wojskowego w 1987 r.)

Ruch tranzytowy Znaczenie: Średnie

• Nadmorski Pas Turystyczny

Przyjezdni i sezonowi goście Znaczenie: Duże

• Goście zagraniczni głównie Niemcy,
• Goście z terenu całej Polski, w większości z Wielkopolski,
• Przyjezdni podróżujący pasem nadmorskim w kierunku Darłowa, Ustki oraz Kołobrzegu.

Instytucje

Placówki opieki społecznej Znaczenie: Brak

Szkoły Znaczenie: Brak

Dom kultury Znaczenie: Brak

Inne Znaczenie: Średnie

• Urząd Morski Słupsk, Obchód Ochrony Wybrzeża

Ludzie, organizacje społeczne

Ochotnicza Straż Pożarna Znaczenie: Brak

Koło Gospodyń wiejskich Znaczenie: Brak

Inne Znaczenie: Duże

• Rada Parafialna – bierze udział w przygotowaniach do odpustu i przyjęcia pielgrzymek , uczestniczy w podziale darów organizuje wycieczki i wypoczynek dla dzieci , uczestniczy w chórze parafialnym,
• Klub Piłkarski SZTORM – zajmuje się halową piłka nożna, organizuje rozgrywki i bierze udział w meczach,
• Stowarzyszenie Promocji i Rozwoju Osady Nadmorskiej Chłopy „16-ty Południk” w Chłopach – promocja i poprawa atrakcyjności miejscowości, wprowadzenie elementów edukacji historycznej i przyrodniczej, powrót do tradycji, integracja mieszkańców.